Menstruatieproblemen
Gepubliceerd op: 04 maart 2022De menstruatiecyclus
- Bij vrouwen in de vruchtbare levensfase groeit in de eierstok elke maand een eiblaas waarin een eicel rijpt. In deze fase wordt het slijmvlies van de baarmoederholte ook dikker.
- Bij de eisprong (ovulatie) komt de eicel vrij uit de eiblaas. Deze eicel kan dan bevrucht worden. Dit is de vruchtbare fase uit de cyclus.
- Als er geen zwangerschap ontstaat (bevruchting van de eicel), laat het baarmoederslijmvlies los. Dat geeft een maandelijkse bloeding, de menstruatie.
De periode tussen de eerste dag van een menstruatie en de eerste dag van de volgende menstruatie heet de cyclus. Gemiddeld duurt een cyclus 28 dagen.
Afwijkende menstruatie
De regelmaat, duur en hevigheid van de menstruatie verschilt veel tussen vrouwen. Een afwijkende menstruatie hoeft niet onderzocht te worden, zolang de vrouw geen nadelige gevolgen ervaart.
Als de menstruatie erg lang duurt of zeer heftig is, of als de cyclus langer dan 42 dagen duurt en er kinderwens is, is het verstandig een arts te raadplegen.
Er zijn verschillende vormen van afwijkende menstruatie, met verschillende oorzaken en behandelmogelijkheden.
Wegblijven van de menstruatie (amenorroe)
Bij sommige vrouwen is er op zestienjarige leeftijd nog geen menstruatie geweest. Dit wordt primaire amenorroe genoemd. Dit kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door een niet goed ontwikkelde baarmoeder, een gesloten maagdenvlies of doordat er geen eisprong optreedt (anovulatie).
Als een vrouw eerder wel menstruaties heeft gehad, maar de laatste zes maanden niet meer, dan spreken we van secundaire amenorroe. Hiervan is de meest voorkomende oorzaak dat er geen eisprong optreedt (anovulatie).
Diagnose stellen
De gynaecoloog doet een inwendig gynaecologisch onderzoek en maakt een echo om de baarmoeder en eierstokken te beoordelen. Daarnaast zijn hormoononderzoek (bloedonderzoek) en eventueel andere aanvullende onderzoeken zoals een MRI-scan mogelijk.
Behandelmogelijkheden
De behandeling van uitblijvende menstruatie is afhankelijk van de oorzaak. Bij anovulatie is er alleen een behandeling nodig als er een kinderwens is.
Hevig bloedverlies bij de menstruatie (menorragie)
De hoeveelheid bloedverlies tijdens de menstruatie kan per vrouw enorm verschillen. Er is sprake van menorragie als de hoeveelheid bloedverlies groot is, of wanneer de menstruatie lang aanhoudt.
Hevige menstruaties kunnen veroorzaakt worden door afwijkingen van het baarmoederslijmvlies (endometrium). Dit kan te dik zijn opgebouwd of er kunnen poliepen (goedaardige gezwellen) in ontstaan. Andere veelvoorkomende veroorzakers van menorragie zijn myomen (vleesbomen).
In veel gevallen is geen duidelijke oorzaak van het hevige bloedverlies te noemen.
Er zijn vrouwen die veel bloedverlies hebben en die hieraan gewend zijn. Zij hoeven zich geen zorgen te maken. Als hevig bloedverlies beperkingen in het dagelijks leven met zich meebrengt, of leidt tot bloedarmoede, is behandeling door de gynaecoloog mogelijk.
In het Slingeland Ziekenhuis is het mogelijk de oorzaak van hevige menstruaties in één bezoek aan de polikliniek vast te stellen, zodat direct een behandeling kan worden afgesproken.
Diagnose stellen
De gynaecoloog kan met behulp van een inwendig onderzoek en een echoscopie de baarmoeder en eierstokken beoordelen. Op deze manier wordt bijvoorbeeld de dikte van het baarmoederslijmvlies gemeten. Ook myomen (vleesbomen) zijn zo vast te stellen.
Met behulp van een watercontrastecho kan de baarmoederholte goed worden beoordeeld en bijvoorbeeld een endometriumpoliep worden gezien. Soms is het nodig om een diagnostische hysteroscopie af te spreken.
Behandelmogelijkheden
Als er een duidelijke oorzaak van hevige menstruatie is gevonden, is de behandeling gericht op het wegnemen van die oorzaak. Een endometriumpoliep (goedaardige uitstulping) of een myoom dat in de baarmoederholte zit, kan via een therapeutische hysteroscopie worden weggehaald.
In andere gevallen is er vaak keuze uit meerdere behandelingen. Eenvoudige behandelingen, zoals gebruik van de anticonceptiepil of een mirena®-spiraaltje, zijn voor veel vrouwen een goede oplossing.
Daarnaast zijn er diverse operatieve mogelijkheden. Een operatie, die voor de patiënt weinig belastend is, is de endometriumablatie. Dit is een behandeling waarbij het baarmoederslijmvlies wordt vernietigd. In het Slingeland Ziekenhuis gebeurt dit meestal met een Novasure-behandling. Het baarmoederslijmvlies wordt hierbij vernietigd door het verhitten van een 'waaiertje' dat (gedurende enkele minuten) in de baarmoeder wordt gebracht. Dit gebeurt meestal onder een roesje (sedatie).
Een zwaardere ingreep is de operatieve verwijdering van de baarmoeder. Dit wordt meestal pas geadviseerd als andere behandelingen niet het gewenste resultaat geven.
Tussentijds bloedverlies en onregelmatige menstruatie (metrorragie)
Bij bloedverlies tussen de menstruaties in, spreken we van tussentijds bloedverlies. Dit kan op vaste of wisselende tijdstippen in de cyclus optreden en de hoeveelheid bloedverlies kan variëren. Heel onregelmatig bloedverlies waarbij er geen cyclus meer te herkennen is, noemen we metrorragie.
Er zijn hele uiteenlopende oorzaken van tussentijds en onregelmatig bloedverlies. De oorzaak kan onschuldig zijn, bijvoorbeeld een onregelmatige eisprong, een poliep (goedaardig gezwel in het slijmvlies) of een infectie. Maar de klacht kan ook wijzen op een kwaadaardige ziekte van de baarmoederhals of baarmoeder.
Diagnose stellen
De gynaecoloog kan met een inwendig onderzoek en echo de geslachtsorganen beoordelen. Daarnaast is aanvullend onderzoek op de polikliniek mogelijk, zoals:
- een uitstrijkje;
- een microcurettage;
- een watercontrastecho.
Soms is er verder onderzoek nodig, bijvoorbeeld een diagnostische hysteroscopie. De behandeling is vervolgens afhankelijk van de oorzaak van het onregelmatige bloedverlies. De gynaecoloog zal de mogelijkheden uitgebreid bespreken.
Laatst bijgewerkt op: 04 maart 2022
