Afwijkend uitstrijkje

Met het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker, worden vrouwen met (een verhoogd risico op) baarmoederhalskanker opgespoord. In het kader van het bevolkingsonderzoek worden alle vrouwen tussen 30 en 60 jaar iedere 5 jaar uitgenodigd om een gratis uitstrijkje te laten maken bij de huisarts.

Er wordt een HPV bepaling gedaan. Als deze positief is wordt het uitstrijkje geclassificeerd (zijn er afwijkende cellen gevonden).
Als de uitslag van de HPV-bepaling positief is en er zijn afwijkende cellen gevonden, dan wordt een vrouw verwezen naar de gynaecoloog voor verder onderzoek. In het Slingeland Ziekenhuis kunt u hiervoor snel terecht. Al bij het eerste bezoek wordt uitleg gegeven over de gevonden afwijking en wordt direct het aanvullend onderzoek uitgevoerd.

Een patiënt die een verwijzing krijgt voor een onderzoek van de baarmoederhals (colposcopie) wordt voorgelicht over de risicofactoren voor het ontstaan en aanwezig blijven van een HPV-infectie, CIN (het voorstadium van baarmoederhalskanker) en baarmoederhalskanker. Deze risicofactoren zijn:  

• roken
• langdurig gebruik van de pil (orale anticonceptie)
• HIV-infectie met een verzwakt immuunsysteem
• het aantal keren dat de patiënte is bevallen (hoge pariteit)
• de aanwezigheid van nog een andere infectie(co-infectie) van meerdere types HPV, van de soa chlamydia en/of het Herpes simplex virus.

Kijk op: www.degynaecoloog.nl voor aanvullende informatie. 

Uitslag van het uitstrijkje

Met een uitstrijkje kunnen de cellen van de baarmoederhals worden beoordeeld op afwijkingen. De uitslag van dit onderzoek wordt ingedeeld in groepen. Bij iedere groep hoort een advies. Zie: Uitslagen uitstijkje (RIVM)

Een voorstadium van baarmoederhalskanker is eenvoudig en effectief te behandelen met een lisexcisie.

Humaan papilloma virus (HPV)

Afwijkingen van de baarmoederhals die kunnen leiden tot (een voorstadium van) baarmoederhalskanker worden veroorzaakt door een infectie met het humaan papilloma virus (HPV). Er zijn vele typen HPV, maar 70% van de gevallen van baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door HPV type 16 of 18.

Een besmetting met HPV gebeurt via geslachtsgemeenschap. Van alle seksueel actieve vrouwen loopt 80% ooit een besmetting met HPV op. Een klein deel blijft dit virus altijd bij zich dragen. Door middel van het uitstrijkje is het mogelijk om te bepalen of de vrouw besmet is met HPV.

HPV-vaccinatie

Sinds 2009 is vaccinatie tegen HPV opgenomen in het rijksvaccinatieprogramma voor meisjes. Vanaf 2022 krijgen ook jongens deze vaccinatie aangeboden. 
Vanaf 2022 worden meisjes én jongens in het jaar dat ze 10 worden uitgenodigd voor de vaccinatie.
Ook jongeren tot 18 jaar die nog niet volledig zijn gevaccineerd krijgen de kans zich te beschermen tegen HPV. Ook voor jongeren die ouder dan 18 zijn, zijn er mogelijkheden. Zie: rivm.nl/hpv

De vaccinatie bestaat uit drie injecties en verkleint het risico op baarmoederhalskanker enorm, maar niet voor 100 %. Het blijft dus nodig om aan het bevolkingsonderzoek mee te doen.

Aanvullend onderzoek

Bij een uitstrijkje worden losse cellen beoordeeld. Om beter te weten wat er aan de hand is, geeft weefselonderzoek vaak meer informatie. Aanvullend onderzoek na een afwijkend uitstrijkje bestaat dan ook uit het afnemen van een klein stukje weefsel (biopt) van de baarmoederhals. Om zeker te weten dat dit biopt wordt afgenomen van het deel van de baarmoederhals met de afwijkende cellen, wordt het biopt afgenomen tijdens een colposcopie.